Budowę huty żelaza pod Częstochową rozpoczęto w 1896 roku. Inicjatorem inwestycji był warszawski przemysłowiec Bernard Ludwik Hantke (1826-1900), który w 1882 r. założył spółkę akcyjną Towarzystwo Zakładów Metalowych B. Hantke, a następnie nabył 64 hektary gruntu na terenie podczęstochowskiego Rakowa. W latach 1899-1901 nastąpiło uruchomienie dwóch wielkich pieców, wówczas najnowocześniejszych na terenie Królestwa Polskiego. Budowa huty, w jej zasadniczym kształcie, została zakończona w 1902 r., kiedy zakład dysponował już oddziałem wielkopiecowym, stalownią i walcownią. Wkrótce powstało również osiedle robotnicze na Rakowie i tzw. pałac Hantkego (dzisiaj Miejski Dom Kultury). W 1907 r. huta przeszła w ręce grupy Oberesien z Gliwic, a od 1923 r. jej właścicielem są Modrzejowskie Zjednoczone Zakłady Górniczo-Hutnicze SA. W latach 1928-1930 miała miejsce pierwsza poważna modernizacja przedsiębiorstwa. W 1928 r. wieś Raków i hutę, dotychczas należące do gminy Huta Stara, włączono w granice Częstochowy.

Wraz z wybuchem II wojny światowej Huta Częstochowa została unieruchomiona, a jej urządzenia zabezpieczono. Hitlerowcy uruchomili zakład, którego produkcja służyła celom wojskowym. Podczas okupacji kontrolę nad hutą przejął koncern zbrojeniowy Hugo Schneider A.G. (HASAG) z Lipska. Wykorzystywał pracę m.in. Żydów z częstochowskiego getta. Urządzenia produkcyjne nie zostały zniszczone w trakcie wojny, co umożliwiło, po jej zakończeniu, szybkie wznowienie produkcji przez grupę pracowników, na czele której stanął ostatni przedwojenny dyrektor Tomasz Szwejkowski. Wkrótce zakład, kierowany przez Tymczasowy Zarząd Państwowy, podporządkowano Centralnemu Zarządowi Przemysłu Hutniczego, a w 1946 r. Huta Częstochowa ostatecznie przeszła na własność państwa.

Na początku lat 50., w ramach tzw. planu sześcioletniego nastąpiła wielka rozbudowa huty, która zajęła tereny na Mirowie. Powstały tam m.in. wielkie piece, natomiast na Rakowie w 1951 r. została uruchomiona nowa stalownia, a rok później walcownia rur. W 1952 r. zmieniono nazwę na Huta im. Bolesława Bieruta, która obowiązywała do 19 kwietnia 1989 r., kiedy to przywrócono pierwotną nazwę Huta Częstochowa. Pod koniec lat 50. zbudowano koksownię. 8 marca 1959 r. z myślą o pracownikach huty uruchomiono pierwszą częstochowską linię tramwajową. Przy hucie działała szkoła zawodowa, przychodnia, dom kultury, Robotniczy Klub Sportowy „Raków”, a od lat 70. także ośrodki wypoczynkowe w Jastrzębiu k. Poraja, Łebie i Sianożętach.

Rozbudowę huty kontynuowano na przełomie lat 60. i 70. W 1972 r. do eksploatacji przekazano największy wydział – walcownię blach grubych. Jej budowa w latach 1969-72, należała do najważniejszych inwestycji w kraju, a na decyzję o jej powstaniu wpłynęło olbrzymie zapotrzebowanie na blachy ze strony przemysłu stoczniowego i duże perspektywy eksportowe, a także dążenie do ograniczenia importu blach.

W latach 80. Huta Częstochowa była trzecią co do wielkości w Polsce (po krakowskiej Hucie im. Lenina i Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej), zatrudniając ponad 13 tys. osób, z nowoczesną, jak na owe czasy, walcownią blach grubych. Jednak wybudowane ćwierć wieku wcześniej wielkie piece, stalownia i walcownia rur były już przestarzałe pod względem technicznym. Opracowano plan stopniowej modernizacji zakładu. Ograniczano produkcję zwłaszcza w części surowcowej i likwidowano niektóre wydziały. Równocześnie prowadzono inwestycje w celu unowocześnienia przedsiębiorstwa. W latach 90. uruchomiono nowoczesną stalownię z piecem kadziowym, konwertorem elektryczny i linią ciągłego odlewania stali.

1 maja 1998 r. Huta Częstochowa stała się Spółką Akcyjną, której jedynym akcjonariuszem był Skarb Państwa. Po skomercjalizowaniu przyspieszeniu uległy procesy wyodrębniania z huty poszczególnych wydziałów i służb, jako samodzielnych spółek. Procesowi zachodzących przemian towarzyszyła restrukturyzacja zatrudnienia w samej hucie. W 2001 r. ostatecznie wyłączono wielki piec. W ramach restrukturyzacji majątkowej huta pozbyła się wielu terenów i obiektów (m.in. dom kultury przy ul. Łukasińskiego, stadion przy ul. Limanowskiego, budynki mieszkalne na Rakowie), które były zbędne dla działalności produkcyjnej. Przychodnię lekarską i ośrodki wypoczynkowe przejęły wydzielone spółki.

Najtrudniejszą częścią procesu zmian w hucie okazała się restrukturyzacja finansowa. Była ona konieczna, ponieważ program modernizacyjny pochłonął środki z kredytów bankowych, a ich spłata nie przebiegała tak jak planowano. Upadł też plan włączenia Huty Częstochowa SA do koncernu Polskich Hut Stali. W tej sytuacji w 2002 r. Zarząd Huty, której zadłużenie przekroczyło 1,2 mld zł, złożył wniosek o ogłoszenie upadłości. Krok ten poprzedziło przejęcie ponad 2000 pracowników i wydzierżawienie urządzeń produkcyjnych walcowni blach grubych i stalowni przez nowy podmiot – Hutę Stali Częstochowa Sp. z o.o. Przez trzy lata funkcjonowania pod tą marką Huta odzyskała pozycję rynkową i wypracowała zyski.

Nowe uregulowania ustawowe, mające na celu ochronę miejsc pracy, pozwoliły Zarządowi Huty Częstochowa SA złożyć wniosek o postępowanie restrukturyzacyjne (tym samym zawieszono postępowanie upadłościowe). Plan restrukturyzacji zatwierdzono w sierpniu 2003 r., a efektem było umorzenie większości zobowiązań cywilnoprawnych i przekształcenie Huty Częstochowa SA – bez majątku produkcyjnego – w Regionalny Fundusz Gospodarczy SA, dysponujący częścią nieruchomości i spółkami, prowadzącymi działalność usługową. Wierzyciele publicznoprawni, godząc się na redukcję długów, zostali spłaceni ze sprzedaży reszty majątku oraz firmy Elsen, czyli dawnych wydziałów elektrycznego, energetycznego i siłowni. Trafiły one do spółki Operator ARP. Część huty bezpośrednio związaną z produkcją, prowadzoną przez Hutę Stali Częstochowa, wraz z nią i 12 spółkami zależnymi sprzedano w 2005 r. inwestorowi strategicznemu, którym został Związek Przemysłowy Donbasu (ISD) od tej pory pełna nazwa przedsiębiorstwa brzmiała ISD Huta Częstochowa Sp. z o.o. Nowy właściciel przeprowadził reorganizację. W 2009 r. sprzedał wydzieloną z huty Koksownię Częstochowa Nowa grupie Zarmen, a w 2011 r. spółkę Rurexpol – grupie Alchemia. Światowy kryzys gospodarczy i likwidacja wielkich stoczni w Polsce, pogorszyły sytuację ekonomiczną huty. W wyniku prowadzonej od 2013 r. restrukturyzacji zatrudnienie spadło do ok. 1000 osób, a wiele hal produkcyjnych wydzierżawiono nowym podmiotom.

W trakcie ponad 120 lat funkcjonowania częstochowska huta wyprodukowała łącznie ponad 45 mln ton stali. Jej podstawowym produktem są blachy grube dla przemysłu maszynowego, stoczniowego, budownictwa (blachy konstrukcyjne) oraz górnictwa i energetyki (m.in. blachy na rurociągi i gazociągi). Większość jest sprzedawana w Polsce. Kierunki eksportu to głównie rynek niemiecki i czeski, a także słowacki, brytyjski, estoński, belgijski, rosyjski i turecki. Dodatkowymi produktami są prefabrykaty z blachy, m.in. elementy wież wiatrowych, maszyn budowlanych i cargi, czyli obudowy zbiorników wielkogabarytowych. Na dawnych terenach hutniczych w ostatnich latach powstało wiele nowych firm, które prowadzą różnorodną działalność gospodarczą. W 2015 r., grunty na Kucelinie przejęte przez spółkę „Operator” ARP, weszły w skład Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec. Dzięki inwestorom i poprawianej przez władze miasta infrastrukturze drogowej, wokół huty powstały atrakcyjny obszar przemysłowy, gdzie zatrudnienie znajdują tysiące częstochowian.

W czerwcu 2019 r. ze względu na duże zadłużenie Huty i brak kapitału obrotowego właściciel przedsiębiorstwa wstrzymał produkcję i złożył wniosek o upadłość ISD Huty Częstochowa Sp. z o.o. 4 września sąd ogłosił upadłość i powołał syndyka, który 19 września wydzierżawił przedsiębiorstwo i rozpoczął procedurę wyłaniania nowego właściciela. Od września 2019 r. do grudnia 2020 r. dzierżawcą była spółka Sunningwell International Polska.

23 grudnia 2020 r. syndyk podpisał umowę dzierżawy z Corween Investments Sp. z o.o., należącą do Liberty Steel Group. 1 stycznia 2021 r. Huta Częstochowa zatrudniała 1148 osób.